Azərbaycanda ən məşhur proqramlaşdırma dilləri və İT maaşlar – 2018

Adətən, proqramlaşdırmaya yeni başlayanlar başlamazdan əvvəl hansı proqramlaşdırma dilini (dillərini) öyrənməyin perspektivli olması ilə bağlı suallar verirlər. Bu suallar isə daimi olaraq kəskin müzakirələrə səbəb olur. Təəssüf ki, bununla bağlı dəqiq statistika təqdim edəcək bir mənbə yoxdur.

Facebook-da Şamxal Məhərrəmovun paylaşımını gördüm. Azərbaycanda ən çox istifadə olunan proqramlaşdırma dilləri, proqramçı vakansiyaları üzrə maaşlar kimi statistik məlumatlar qeyd olunmuşdu. Əlbəttə ki, belə gözəl bir işə biganə qala bilməzdim. Özünün də icazəsi ilə, sizə 2018-ci il üçün Azərbaycan şirkətlərində İT vakansiyalarda tələb olunan proqramlaşdırma dilləri üzrə statistikanı paylaşıram.

Məqaləyə keçməzdən əvvəl statistikanın, məlumatların necə toplandığını Şamxal bəyin özündən eşidək:

* Göstəricilər iş elanları saytlarından Python vasitəsilə toplanıb. Bəziləri isə manual olaraq FB-dən götürülüb. Ümumi olaraq 289 vakansiya elan edilib. Bunlardan isə sadəcə 121-i maaş göstərib. 
* Bəzi rəqəmlər real faktları əks etdirməyə bilər. Məsələn, Əhməd, vakansiyada maaş göstərməyən və ya az maaş göstərən hansısa şirkətə işə düzəlib və > 4000 azn maaş ala bilər və s.

Məlumatlar proqramlaşdırmada “scraping” dediyimiz üsul ilə toplanıb. Scraping və onun necə işlədilməsi qaydası ilə Node.js məqaləmizdən öyrənə bilərsiz.

2017-ci il ən məşhur proqramlaşdırma dilləri

1. PHP – 48%
2. Java – 13.46%
3. Swift – 11.54%
4. C# – 9.62%
5. Python – 7.69%
6. C++ – 5.77%
7. Ruby – 3.85%

Siyahıdan göründüyü kimi ölkədə 2017-ci il PHP üzrə vakansiyalar ən yaxın “rəqibi” Java-dan təqribi 4 dəfə daha çoxdur.

2018-ci ildə Azərbaycanda ən məşhur proqramlaşdırma dilləri

2017-ci ilin statistikasından fərqli olaraq 2018-də detallı məlumatlar var və daha yaxşı müqayisə etmək imkanımız olacaq. Başlayaq…

1. JavaScript – 31.9% – 144 vakansiya
2. Java – 29.5% – 133 vakansiya
3. C# – 16.2% – 73 vakansiya
4. PHP – 14.9% – 67 vakansiya
5. Python – 4.4% – 20 vakansiya
6. C++ – 2.9% – 13 vakansiya
7. Ruby – 0.2% – 1 vakansiya

Proqramlaşdırma dilləri üzrə nəticələrin izahı

Hazırki dövr internet əsri olduğundan əlbəttə ki, veb proqramlaşdırma daha çox önə çıxır. Vebdə də demək olar ki, hər istiqamətdə istifadə olunan dil sözsüz ki, JavaScript-dir. Buna görə də JavaScript-in top 1-də olması gözlənilən idi.

JavaScript hazırda sürətlə inkişaf edən proqramlaşdırma dillərindən biridir. Google, Microsoft, Facebook, Netflix, Mozilla və s. kimi nəhəng texnologiya şirkətləri tərəfindən dəstəklənir və inkişaf etdirilir. Həmçinin, öyrənilməsi rahat olduğundan yeni başlayanlara da tövsiyyə olunur.

Dünyada JavaScript-in backend-də istifadəsi geniş yayılsa da, ölkəmizdə hələ ki, frontend proqramlaşdırma üçün istifadə olunur. Yerli şirkətlərin iş elanlarında Node.js ilə bağlı vakansiya görməmişəm.

Java və C# uyğun olaraq 2 və 3-cü yerləri bölüşürlər. Əsasən dövlət və bank sektorları üçün istifadə olunan dillərdir. Həmçinin özəl sektorda enterprise işlərin görülməsi üçün bu dillərdən geniş istifadə olunur. Adətən, yerli bankların vakansiyalarını tez-tez görürəm. Görünən odur ki, bu sahələr üzrə ölkədə İT-yə daha çox diqqət yetirməyə başlayırlar.

Köhnə dostumuz və ən çox tənqid edilən proqramlaşdırma dillərindən PHP sırada 4-cü yerdədir. Bütün tənqidlərə və 4-cü olmasına baxmayaraq, PHP yerli şirkətlərdə webdə backend üçün istifadə olunan ən məşhur dildir.
Java, C#, Python-la da web proqramlaşdırmada backend yazmaq olur. Sadəcə bunun üçün əlavə texnologiyalar, framework-lər öyrənməyə ehtiyac yaranır. PHP ilə buna ehtiyac qalmır, dilin özü istənilən çətinlikli proyektlər yazmağa imkan yaradır. Amma əlbəttə ki, daha sürətli və keyfiyyətli işlər üçün PHP framework öyrənmək vacibdir.

Siyahının sonlarını isə Python, C++ və Ruby tamamlayır. Python dünyada məşhurlaşan proqramlaşdırma dili olsa da, hələ ki ölkəmizdə yerli şirkətlər tərəfindən çox az istifadə olunur.
C++ aşağı səviyyəli proqramlaşdırma dili (maşın koduna yaxın dil) olduğundan öyrənilməsi çətindir. Həmçinin, yerli şirkətlərin ƏS, hardware (aparat təminatı), oyun sahəsində proyektləri olmadığından bu dilə təlabat çox aşağıdır.
Ruby həmçinin dünyada məşhur dillərdəndir, lakin Azərbaycanda yalnız yerli şirkət olan Buglance-da vakansiya görmüşəm.

2018-ci il ölkədə ən populyar framework-lər

Proqramlaşdırma dilləri haqqında danışmışkən, framework-lərə nəzər salmağımız yaxşı olardı. 2018-ci ilin framework statistikası aşağıdakı kimidir:

1. ASP.NET – 32.2% (C#)
2. Spring – 28.8% (Java)
3. Laravel – 14.4% (PHP)
4. Yii – 10.3% (PHP)
5. CodeIgniter – 6.2% (PHP)
6. Symfony – 4.8% (PHP)
7. Ruby on Rails – 2.1% (Ruby)
8. Django – 1.4% (Python)

Elan saytlarında necə olduğunu bilmirəm, amma Facebook-da elanlarda daha çox Codeİgniter, Symfony, Yii olaraq vakansiyalar qarşıma çıxıb.
Bu 4 PHP framework-ün ümumi faiz cəmi isə %35.7-dir.

Yuxarıdakı siyahıda JavaScript framework-lər qeyd olunmasa da, ayrıca diaqramda statistika belədir:

1. Angular – 67.5% (framework)
2. React – 22.5% (kitabxana)
3. Vue – 7.5% (framework)
4. React Native – 2.5% (kitabxana)

Çox güman siyahıda bilərəkdən jQuery əlavə olunmayıb. Çünki, 85-95% veb proqramçı vakansiyalarında jQuery məcburi tələb kimi qeyd olunur. Yəni, qeyd olunsa idi, jQuery 1-ci yerdə olardı.
Digər framework və kitabxanalar adətən vakansiyalarda “arzuolunan” kimi işarə olunur. Buna baxmayaraq, JavaScript və jQuery ilə praktiki biliklər olandan sonra Angular, React və Vue-dan birini öyrənmək məsləhətdir.
React Native mobil proqramlaşdırmaya aid olsa da, JavaScript kitabxana olduğundan siyahıda öz yerini tutub.

Proqramlaşdırma dillərinə görə orta maaş statistikası (2018)

1. C++ – 1280 AZN
2. Java – 1210 AZN
3. JavaScript – 1133 AZN
4. C# – 1080 AZN
5. iOS Developer – 1015 AZN (Objective-C, Swift)
6. Android Developer – 1000 AZN (Kotlin, Java)
7. PHP – 880 AZN

Yuxarıda qeyd etdiyim kimi C++ proqramçılar ölkədə azlıq təşkil etdiyindən maaşın yuxarı olması normaldır.
Java və C# üzrə şirkətlər (banklar) adətən təcrübəli proqramçılar axtarırlar, buna görə də maaş ortalaması yuxarı olur. JavaScript ilə də eyni məntiq doğrudur. Təcrübəli proqramçıları (framework, kitabxana bilən) iş qəbul üçün maaşın yüksək olması zərurəti yaranır.
iOS və Android proqramçı vakansiyaları nadirən olur və bu sahələr üzrə proqramçılar da azlıq təşkil edir.
PHP-ni kiçik və orta bizneslər də istifadə etdiyindən ortalama maaş aşağıdır. Lakin vakansiyalar çoxdur və yeni başlayanlar üçün işə qəbul olmaq fürsəti yuxarıdır.

Yerli şirkətlər üzrə ortalama İT maaşlar (2018-ci il)

1. Neuron Technologies – 1800 AZN
2. Buglance – 1700 AZN
3. Prosys MMC – 1400 AZN
4. Web Coder Agency – 1200 AZN
5. Sinam – 1000 AZN
6. Pronet – 600 AZN

Şirkətlərin tələb etdiyi biliklərə əsasən, təklif etdiyi maaş aralığı həmişə müzakirə mövzusu olur. Bəzən şirkətlər vakansiyada İT-də mümkün olan hər şeyi qeyd edib, sonda da gülünc maaş təklif edirlər.

Amma bir məqamı da unutmamaq lazımdır ki, İT bazarda da tələb-təklif məsələsi aktualdır. Təcrübəli və dəyərli işçilər hər sahədə olduğu kimi proqramlaşdırmada da yuxarı maaşlara iddia edirlər. Yeni başlayanlar isə az biliklə aşağı maaşa qane olurlar. Həmçinin, bazarda kiçik şirkətlər də çoxluq təşkil edir və onlara aşağı maaşa işləyəcək proqramçılar lazım gəlir.

Maaş uyğunsuzluğu mən yeni başlayan dövrlərdə(2012) də var idi, çox güman ondan əvvəl də olub, elə indi də olacaq. Hər kəs nə qədər narazı olsa da, sonda özünə layiq bildiyi maaşa işləyəcək. Ona görə çox da fikir verməmək, həmişə az danışıb, çox iş görmək lazımdır =)

Ümid edirəm məqalə faydalı oldu. Öz fikirlərinizi şərh bölməsində yaza, dostlarınızla paylaşa bilərsiz. Hər kəsə işlərində uğurlar!